DE DRIE CENTRALE PANELEN
Adam en Eva zaten in een nis
De zingende en musicerende vrouwen behoren tot het onderste register, vergelijk maar eens de lucht achter hen in ongeveer dezelfde kleuren als op het beneden register en met dezelfde sferische perspectief. Beide groepen zitten ook in eenzelfde ruimte, te zien aan de vloertegels
Toch zitten ze in het bovenste register, ze bezingen en musiceren voor de "aller hoogsten"
Deze drie figuren zitten in een totaal andere ruimte, de achtergrond heeft niet meer de kleur van de aardse lucht, het is "hemelsblauw". Maar nog duidelijker is het te zien aan de vloertegels, die lopen perfect door bij de drie personages
MARIA
Wie dit personage is hoeven we nauwelijks uit te leggen, de moeder van Jezus die ze onbevlekt ontving
Ze zit aan de rechterhand van God / Christus, de ogen neer geslagen, lezend, biddend in het boek
Laat ons dus vooral kijken naar het schilderij
We bekijken haar even van kop tot teen, of beter enkel kop en "teen", hoewel deze niet te zien is
Het gouden diadeem is rijkelijk bezet met parels en edelstenen, net als de randen van de diepblauwe mantel. De bloemen op het diadeem zijn: lelies = zuiverheid, eglantier = liefde, meiklokjes = gelukbrengers en donker paarse akeleien
Ook de onderrand, de zoom, van de mantel is rijkelijk bezet met goudborduur, parels en edelstenen
Merkwaardig is wel dat Jezus vaak predikte om op te letten met mensen die aan hun kleed een brede zoom hadden, dit was een teken voor hem van overdaad en onbetrouwbaarheid!
Het kleine stukje fel rood van het onderkleed en het groene boekomslag verwijzen naar de naastliggende panelen
JOHANNES de DOPER
Hij zit aan de linker hand van God / Christus, maar deze keer kon het moeilijk anders, Van Eyck kon moeilijk beide figuren aan de rechterkant van God plaatsen en God zelf niet in het midden
"Normaal" betekent aan de rechterkant van God zijn, dat zijn de godsvruchtige mensen. Aan de linker kant de verdoemden (het Italiaanse (uit het Latijn voortvloeiend) woord voor links = sinestra, wat in het Nederlands dan weer is: sinister (akelig, duister, huiveringwekkend, eng, griezelig...)
Maar Johannes is al in de hemel (zie de zelfde tegels als bij God / Christus en Maria) en daar zal dat geen rol meer spelen zeker?
Hij draagt een bruin kemelharen boetekleed en is blootvoets, zijn aardse kledij bij het predikken. Daarboven draagt hij een groene mantel, iets minder rijkelijk versierd dan bij Maria, maar toch genoeg pareltjes, edelstenen en goudborduur
Zijn rechterhand wijst naar God /Christus, de linker bladert in een boek
Wist je trouwens dat Van Eyck ook perfect de huidige Nederlandse taal beheerste en niet het Oud-Nederlands?
Kijk maar naar de tekst naast de "tekening" (initiaal van de letter C)
(Dat is tenminste wat Duyo Geldrop (pseudoniem voor Jan Bakker uit Geldrop) ons wil laten geloven in zijn boek "Het Gesso Mysterie")
Of maakte Van Eyck een spelfoutje en maakte hij stiekem reclame voor een of andere sponsor met "O Salami"?
Muziekliefhebbers kunnen er ook sol la mi in zien, misschien ook wel de aanhef van een of ander religieus lied?
Maar wat er eigenlijk staat is Consolamini = Troost U (Jezus offert zich om de zonden van de mens uit te wissen)
GOD / CHRISTUS
Er bestaat "onenigheid" in interpretatie, voor het ene kamp is dit God de Vader, want Christus staat op het benedenpaneel als offer, tussenin staat de duif, de heilige geest zodat de drie-eenheid vertegenwoordigd is. Andere menen dan dat dit figuur Christus is gezien de teksten (koning der koningen) en de symbolen van de peikaan. Ik kan er me niet over uitspreken, ik ken geen van beiden persoonlijk en heb er nog geen foto's van gezien
Hij is niet groter dan de beide andere figuren, maar zit hoger op zijn troon. Hij draagt een "driekroon"
De driekroon of tiara is het hoofddeksel waarmee een paus wordt gekroond met de woorden:
"Accipe thiaram tribus coronis ornatam, et scias te esse Patrem Principipum et Regnum, Rectorem Orbis, in terra Vicarium Salvatoris Nostri Jesu Christi, cui est honor et gloria in saecula saeculorum."
Voor diegenen die niet zo thuis zijn in het Latijn:
Ontvang de met drie kronen versierde tiara, en weet dat ge zijt: de Vader van de vorsten en koningen, de Bestuurder van de wereld en op aarde de plaatsvervanger van onze verlosser Jezus Christus, aan wie de eer en de glorie is, tot in de eeuwen der eeuwen.
(Na het pontificaat van Paulus VI (1978) is dit niet meer in gebruik, hij draagt opnieuw een mijter zoals alle andere bisschoppen)
Aan de tiara zijn twee linten die normaal op de rug worden gedragen, hier zijn deze linten naar de voorkant gedrappeerd
Achter hem hangt, zoals bij Maria en Johannes een tapijt, ditmaal meerdere keren geborduurd met een pelikaan met daarboven telkens in rode letters: Jezus Christus (IHFBVS XPS)
De pelikaan betekent in de christelijke symboliek: opofferingsgezindheid, Jezus' offerdood
De pelikaan prikt zich in zijn/haar zijde (zoals de lans Jezus prikte) om met zijn/haar bloed de drie jongen te voederen (a ja, ze predikten daar nogal vaak in de woestijn, waar weinig vis te vangen valt)
Leukerds uit de Beekse Bergen (pretpark en safaripark in Hilvarenbeek, Nederland) hadden hun drie pelikanen de namen gegeven van: Roderick, Groenerick en Blauwerick, een verwijzing naar deze drie figuren?
Architectonische details
Details over architectonische details in het werk vind je hier.
De Aanbidding van het Lam Gods
